Obecnie kwestie ESG: środowiskowe, społeczne i te związane z zarządzaniem, charakterystyczne dla każdego rodzaju działalności, znajdują się na coraz to wyższych miejscach w agendach zarządów wielu organizacji. Jedną z najważniejszych i obecnie najbardziej palących kwestii z nimi związanych jest ślad węglowy.
Ślad węglowy: czym jest i jaki ma wpływa na biznes?
Ślad węglowy to najbardziej widoczny i wpływowy element działalności korporacyjnej, ponieważ jest definiowany jako „ślad”, który firma sama pozostawia na środowisku w formie zanieczyszczeń i emisji związanych z prowadzeniem działalności biznesowej.
Szacuje się, że w każdej działalności biznesowej 90% emisji pochodzi z łańcucha dostaw, którego zaangażowanie w działania związane z ESG staje się coraz ważniejsze. Szczególnie jego monitorowanie i mierzenie w stosunku do wydajności ESG w całym łańcuchu dostaw.
Dlaczego komunikowanie swojego śladu węglowego jest ważne?
Ze względu na decyzje podejmowane na poziomie europejskim i światowym, w zakresie redukcji emisji i obniżenia progu wzrostu temperatury, zgodnie z ustaleniami Porozumienia Paryskiego i realizowanymi przez Agendę 2030 i 2050 ONZ istnieje silna potrzeba mierzenia i komunikowania mierników ESG – w tym poziomów śladu węglowego – na zewnątrz.
Począwszy od tego, co Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) ustalił przy definiowaniu śladu węglowego, należy go mierzyć i monitorować poprzez emisje gazów cieplarnianych tzw. GHG uwalnianych przez firmę do atmosfery i wyrażanych jednostką miary w CO2. GHG definiowane są jako wszystkie gazy, które mogą wychwycić ciepło w atmosferze, powodujące zjawisko „efektu cieplarnianego”. Stanowią one priorytetowe ryzyko czynników ESG: w rzeczywistości emisje GHG są uznawane za „ryzyko ESG mające wpływ na środowisko wewnętrzne, w którym to właśnie działalność gospodarcza ma wpływ na otaczające środowisko i dlatego musi być monitorowana w ramach zarządzania ryzykiem”.
Podwójna istotność emisji
Oznacza to, że emisje te podlegają podwójnej istotności, ustanowionej przez globalnie uznane standardy, takie jak: „Standardy zasad odpowiedzialności”, a w szczególności GRI 101 (Raportu z Inicjatywy Globalnej, „Zasada istotności”) oraz wytyczne EFRAG, w których wprowadzono pojęcie podwójnej istotności, które dzieli się na:
- Istotność wpływu – tj. rozpoznania rzeczywistych lub potencjalnych znaczących wpływów firmy na środowisko, a także społeczności, związane z prowadzoną działalnością oraz łańcuchem wartości,
- Istotność finansowa – czyli wszystkie kwestie ESG istotne pod względem finansowym.
W perspektywie dynamicznej powinny być mierzone i raportowane powyższe dwa aspekty w przedsiębiorstwach: jeden nieodłącznie związany z oceną i raportowaniem działalności przedsiębiorstwa i który znajduje swoje granice w ramach standardów rachunkowości sprawozdań finansowych, drugi w perspektywie wzajemnej i dynamicznej symbiozy z otoczeniem oraz tkanką społeczno-gospodarczą zaangażowaną w jego działalność gospodarczą, przewidując integrację ad hoc za pomocą wskaźników dotyczących ryzyka ESG, w zakresie sprawozdawczości niefinansowej.
Umożliwienie przełożenia normatywnych ram odniesienia na poziom europejski i globalny oznacza, że przedsiębiorstwo z prowadzoną działalnością może negatywnie lub pozytywnie wpłynąć na otaczający go ekosystem na poziomie środowiska i z wynikającymi z tego reperkusjami gospodarczymi i społecznymi. Stąd potrzeba zdefiniowania sposobu pomiaru tego, co może mieć wpływ zarówno na firmę, jak i na jej otoczenie w dynamicznej perspektywie, która pozwala na dodanie pomiarów jakościowo-ilościowych do ocen ekonomiczno-finansowych.
Jak obliczany jest ślad węglowy
Aby móc obliczyć ślad węglowy, najpierw należy pochylić się nad definicją gazów cieplarnianych, która pierwsza została przedstawiona w 1997 w „Protokole z Kyoto”, którego jednym z zadań było zdefiniowanie wiążących celów w zakresie redukcji gazów cieplarnianych. Według niego gazy cieplarniane są to gazy emitowane w wyniku działalności człowieka mające wpływ na zmianę klimatu, takie jak dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu i gazy fluorowane (węglowodory, perfluorowęglowodory, sześciofluorek siarki i trójfluorek azotu).
GHG są mierzone na podstawie dwóch głównych aspektów wpływających na globalne ocieplenie: ich wymuszania radiacyjnego (energia wchodząca i wychodząca z układu Ziemia-atmosfera) mierzonego w GWP (Potencjał globalnego ocieplenia) oraz ich czasu przebywania w atmosferze, który różni się w zależności od GHG.
W perspektywie sprawozdawczości finansowej, zapewnianej przez taksonomię UE i mierzonej globalnie przez Protokół GHG, emisje są klasyfikowane jako zanieczyszczenia środowiska według trzech odrębnych kategorii: Zakres 1, Zakres 2 i Zakres 3. Każdy z tych zakresów przedstawia unikalne wyzwania związane z pomiarem i raportowaniem ich odpowiednich wpływów, w rzeczywistości:
- Emisje z Zakresu 1, tak zwane emisje „bezpośrednie”, mogą być bezpośrednio związane z działalnością firmy. Na przykład emisje z samochodów czy z dowolnego zakładu produkcyjnego lub obiektu operacyjnego.
- Emisje z Zakresu 2, zdefiniowane jako „emisje pośrednie”, są klasyfikowane jako wszelkie zużycie energii, które jest częścią produkcji dowolnego produktu lub usługi.
- Emisje z Zakresu 3, podobnie jak zakres 2 również „pośrednie”, są najtrudniejsze do zidentyfikowania, nie mieszczą się w poprzednich dwóch klasach i obejmują działania całego cyklu życia produktu na dalszym etapie, od podróży służbowych, przez logistykę łańcucha dostaw, po odpady życia jakiegokolwiek produktu.
Do tej pory wdrożono różne metryki i modele w celu oszacowania klas emisji w całej firmie, a tym samym śladu węglowego firmy: Najczęściej stosowane są:
- Science Based Targets, który mierzy emisje z zakontraktowanych inwestycji i finansowania, wskazując trajektorię zgodną z agendą 2030 (minus wzrost klimatu o 1,5°);
- Metoda „Financed Emissions”, która szacuje ilość gazów cieplarnianych, za które odpowiada instytucja finansowa poprzez swoje inwestycje, poprzez dokładną skalę „współczynnika atrybucji” ustaloną dla sektorów działalności spółek giełdowych i nienotowanych.
Jak zmniejszyć ślad węglowy firmy?
Obecnie za pomocą modeli danych i pomiarów, wraz z powiązanymi technologiami, możemy dokonywać rzeczywistych i mierzalnych zmian z myślą o ekonomicznej i zrównoważonej transformacji, które począwszy od uwzględnienia śladu węglowego na poziomie zarządzania, mogą przełożyć się na proaktywne planowanie zrównoważonego rozwoju i jego pomiar, raportowanie i komunikacje.
Firmy mogą same chcieć opracować procesy i rozwiązania mierzące ich poziom emisji śladu węglowego oraz innych kluczowych wskaźników ESG, lub zdać się w ręce ekspertów takich jak CRIF i skorzystać ze sprawdzonych rozwiązań takich jak SynESGy – globalnej platformy cyfrowej, która pozwala na dokonanie oceny zrównoważonego rozwoju ESG w łańcuchu dostaw.
Niezależnie od wybranej ścieżki, należy upewnić się, że „ślad” firm jest jest odpowiednio mierzony. Tak aby stawały się one coraz bardziej przejrzyste i czyste, a ich wpływ na środowisko był jak najmniejszy. W ten sposób torując drogę innym i warunkując „od wewnątrz” ryzyko środowiskowe w pozytywny sposób, buduje się bardziej sprawiedliwą gospodarkę opartą na w pełni zrównoważonym rozwoju w tkankę gospodarczą i społeczną.
