25 lipca 2024 roku to data, która na stałe wpisze się w kalendarz przedsiębiorstw. Tego dnia Komisja Europejska ogłosiła wejście w życie Dyrektywy CSDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive – CS3D), której celem jest wprowadzenie obowiązku należytej staranności przedsiębiorstw oraz ich partnerów biznesowych (na każdym etapie łańcucha dostaw) do przeciwdziałania oraz łagodzenia negatywnych skutków ich oddziaływania na prawa człowieka i kwestie środowiskowe.
Dyrektywa ta jest ściśle powiązana z dyrektywą w sprawie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSRD), na mocy której można raportować kluczowe wskaźniki (KPI) istotne dla CSDDD. Razem informują one interesariuszy firmy o jej strategii, praktykach, wskaźnikach zrównoważonego rozwoju, i środkach podejmowanych w celu zarządzania ryzykiem ESG w całym łańcuchu wartości.
Wraz z unijnym Rozporządzeniem w Sprawie Taksonomii te inicjatywy ustawodawcze mają na celu skierowanie inwestycji na zrównoważoną działalność gospodarczą, która wspiera realizację celów europejskiego Zielonego Ładu, czyli osiągniecie neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz przekształceniu UE w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo o nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarce.
Państwa członkowskie UE mają czas do 26 lipca 2026 roku na jej transpozycję do prawa krajowego a przepisy będą stopniowo wprowadzane w życie z uwzględnieniem wielkości firmy. Dyrektywa CSDD stanowi istotny krok w procesie transformacji biznesowej, mający na celu ochronę środowiska, przestrzeganie praw człowieka oraz zwiększenie odpowiedzialności korporacyjnej. CSDDD jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie społeczeństwa na przejrzystość działań firm i ich wpływ na otoczenie.
Wymagania CSDDD
CSDDD nakłada na przedsiębiorstwa szereg obowiązków, które mają na celu monitorowanie i zarządzanie ryzykiem związanym z negatywnym wpływem ich działalności na prawa człowieka oraz środowisko. Przede wszystkim przedsiębiorstwa są zobowiązane do identyfikacji, zapobiegania, minimalizowania i raportowania wszelkich potencjalnych naruszeń w tych obszarach. Dyrektywa wymaga także, aby firmy wdrażały odpowiednie mechanizmy naprawcze, jeżeli takie naruszenia zostaną stwierdzone.
Ważnym elementem CSDDD jest także obowiązek prowadzenia regularnych audytów (dotyczących zgodności z przepisami odnośnie ochrony środowiska, przestrzegania praw człowieka czy warunków pracy w całym łańcuchu dostaw) oraz raportowania o wynikach tych działań. Przedsiębiorstwa muszą również uwzględniać w swoich strategiach zarządzania ryzykiem opinie zainteresowanych stron, takich jak pracownicy, społeczności lokalne, organizacje pozarządowe czy inwestorzy. W ten sposób dyrektywa promuje kulturę dialogu i współpracy pomiędzy firmami a ich interesariuszami.
Co więcej, przedsiębiorstwa muszą przyjąć i wdrożyć plan przejściowy dotyczący zmian klimatycznych, aby zapewnić zgodność modelu biznesowego i strategii z celem ograniczenia globalnego ocieplenia o 1,5° C.
Konsekwencje braku zgodności z CSDDD
Nieprzestrzeganie Dyrektywy CSDD może prowadzić do poważnych konsekwencji dla firm. Przede wszystkim grożą im dotkliwe kary finansowe, mogące wynieść nawet 5% światowego obrotu netto firmy. Ponadto, przedsiębiorstwa mogą być narażone na roszczenia odszkodowawcze ze strony osób lub grup dotkniętych negatywnymi skutkami ich działalności, np. naruszeniami praw człowieka czy szkód dla środowiska. Brak należytej staranności może również zaszkodzić reputacji, prowadząc do utraty zaufania klientów, inwestorów oraz partnerów biznesowych, a także do wykluczenia z rynków, które coraz bardziej wymagają zrównoważonego i etycznego podejścia do prowadzenia działalności.
Zasięg i wpływ CSDDD
Dyrektywa obejmuje szeroki zakres podmiotów, w tym duże przedsiębiorstwa europejskie oraz zagraniczne, które prowadzą działalność na terenie Unii Europejskiej. Obejmuje również niektóre średnie przedsiębiorstwa, jeśli działają w branżach uznanych za wysokiego ryzyka. W praktyce oznacza to, że dyrektywa wpłynie na sposób funkcjonowania tysięcy firm na całym kontynencie, wymuszając wprowadzenie bardziej rygorystycznych standardów zarządzania i odpowiedzialności.
Implementacja CSDDD może wiązać się z koniecznością wprowadzenia istotnych zmian w strukturach organizacyjnych przedsiębiorstw. Firmy będą musiały przeznaczyć zasoby na rozwój i wdrożenie procedur należytej staranności, co może oznaczać zarówno dodatkowe koszty, jak i zmiany w kulturze korporacyjnej. Jednak długofalowo, korzyści płynące z budowania bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego modelu biznesowego mogą przewyższać początkowe inwestycje.
Wdrażanie nowych zasad będzie odbywać się etapowo w latach 2027–2029, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa: największe przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 5000 pracowników i osiągające obroty netto na całym świecie przekraczające 1500 mln EUR będą musiały zacząć stosować nowe zasady w 2027 r. Od 2029 r. przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 1000 pracowników i osiągające obroty netto na całym świecie przekraczające 450 mln EUR będą podlegać obowiązkowi należytej staranności.
Chcesz dowiedzieć się więcej o CSDDD i innych regulacjach dotyczących Zrównoważonego Rozwoju? Kliknij tutaj>>
Zarządzanie ryzykiem w łańcuchu działań
Dyrektywa CSDD wprowadza bardzo ważne pojęcie łańcucha działań , który podlega należytej staranności. Zgodnie z koncepcją „łańcuch działań” obejmuje zarówno działania upstream, jak i downstream partnerów biznesowych przedsiębiorstwa.
Działania upstream partnerów biznesowych związane są z produkcją towarów lub świadczeniem usług przez firmę, w tym projektowanie, wydobywanie, pozyskiwanie, wytwarzanie, transport, przechowywanie i dostarczanie surowców, produktów lub części produktów oraz rozwój produktu lub usługi. Należytą starannością ma być objęta cała działalność partnerów upstream
Działania downstream partnerów biznesowych związane są z dystrybucją, transportem i przechowywaniem produktu, gdzie partner biznesowy wykonuje te działania „dla firmy lub w imieniu firmy”. W zakresie działań downstream, firma zobligowana ma zapewnić należytą staranność dla pierwszej relacji biznesowej, tzw. Tier 1.
Korzyści dla firm i społeczeństwa
Wprowadzenie dyrektywy CSDD ma na celu nie tylko zwiększenie odpowiedzialności firm, ale także ochronę interesów społecznych i środowiskowych. Z jednej strony, pozwoli to na zredukowanie negatywnego wpływu działalności gospodarczej na środowisko oraz zapewni lepsze warunki pracy i poszanowanie praw człowieka w globalnych łańcuchach dostaw. Z drugiej strony, firmy, które skutecznie wdrożą zasady należytej staranności, mogą liczyć na poprawę swojej reputacji, zaufania klientów oraz relacji z inwestorami.
Ponadto, dyrektywa może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka prawnego i finansowego związanego z naruszeniami praw człowieka i standardów środowiskowych. Firmy, które będą w stanie wykazać, że podejmują odpowiednie działania w ramach należytej staranności, mogą być lepiej przygotowane na ewentualne postępowania sądowe i regulacyjne.
Jak firmy mogą się przygotować?
Identyfikacja rzeczywistych lub potencjalnych negatywnych wpływów na prawa człowieka i środowisko, wymaga w pierwszej kolejności szczegółowego zmapowania całego łańcucha aktywności, a następnie zebrania danych ESG od swoich partnerów i ich przeanalizowania w celu zaplanowania kolejnych działań.
W obliczu nowych wymagań wynikających z dyrektywy CSDD, przedsiębiorstwa potrzebują skutecznych narzędzi, które pomogą im w spełnieniu norm dotyczących należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju. Jednym z takich rozwiązań jest platforma Synesgy opracowana przez CRIF. Synesgy to narzędzie wspierające firmy w zarządzaniu ryzykiem związanym z ESG, które idealnie wpisuje się w kontekst wymogów CSDDD.
Jak Synesgy może wesprzeć Twoją firmę?
Platforma Synesgy umożliwia przedsiębiorstwom ocenę własną ESG i monitorowanie ich partnerów pod kątem zgodności z normami ESG. Dzięki Synesgy firmy mogą skutecznie identyfikować rzeczywiste i potencjalne ryzyka związane z działalnością dostawców i odbiorców oraz podejmować odpowiednie działania naprawcze. Synesgy oferuje także gromadzenie i zarządzanie danymi na temat zrównoważonego, co ułatwia przedsiębiorstwom wywiązywanie się z obowiązków należytej staranności nałożonych przez dyrektywę CSDD.
Najistotniejsze funkcje platformy Synesgy obejmują:
- Ocena własna poziomu ESG: Synesgy oferuje certyfikację własną poziomu ESG, która potwierdza stopień zgodności z normami zrównoważonego rozwoju. Certyfikat jest ważny przez 12 miesięcy i może być wykorzystywany do udokumentowania zaangażowania firmy w ESG wobec regulatorów i partnerów biznesowych. Po dokonaniu samooceny ESG i uzyskaniu certyfikacji, firma otrzymuje również dedykowany plan naprawczy. Ten plan stanowi cenną mapę działań, które firma powinna podjąć, aby poprawić swój wynik ESG.
- Gromadzenie danych ESG: Platforma umożliwia szybkie i kompleksowe zbieranie wszystkich istotnych danych ESG (w tym emisje w trzech zakresach) od partnerów biznesowych, w łańcuchach aktywności, co jest kluczowe w procesie due diligence.
- Ocena dostawców i partnerów biznesowych w standardach ESG: Synesgy dostarcza ujednolicony format oceny ESG, zgodny z globalnymi standardami raportowania (GRI, SDG, Taksonomia UE, ESRS, VSME). Umożliwia to firmom efektywną i spójną ocenę poziomu zrównoważonego rozwoju w całym łańcuchu wartości, niezależnie od wielkości, branży czy lokalizacji partnerów biznesowych
- Kompleksowa analiza i zarządzanie ryzykiem ESG: Narzędzie umożliwia przedsiębiorstwom monitorowanie poziomu ESG partnerów i dostawców w formie usługi 24/7 w wykorzystaniem szeregu raportów prezentowanych na kokpicie, co pozwala na szybkie reagowanie na potencjalne zagrożenia.
- Szybkie i niskokosztowe wdrożenie i integracja z Twoimi systemami IT
Podsumowanie
Dyrektywa CSDD stanowi istotny krok w kierunku bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego biznesu w Europie. Chociaż jej wdrożenie może wiązać się z wyzwaniami, korzyści z jej przestrzegania mogą być znaczące zarówno dla firm, jak i dla całego społeczeństwa. Przedsiębiorstwa, które odpowiednio przygotują się do spełnienia nowych wymagań, mogą zyskać na reputacji i konkurencyjności, a także przyczynić się do ochrony praw człowieka i środowiska na skalę globalną. W ten sposób CSDDD nie tylko zmienia sposób prowadzenia działalności gospodarczej, ale również promuje bardziej odpowiedzialne i zrównoważone podejście do biznesu.
