Plastic Free July to inspirująca inicjatywa ekologiczna, która zdobyła ogromną popularność na całym świecie. Powstała w australijskim Perth w 2011 roku i obecnie przyciąga miliony uczestników z różnych krajów, którzy jednoczą się w dążeniu do ograniczenia używania plastiku i ochrony naszej planety przed szkodliwymi skutkami, jakie niesie nadmierna konsumpcja tworzyw sztucznych.
Plastikowy kryzys
Plastik jest jednym z najczęściej stosowanych materiałów na świecie. Niestety, nieprzemyślane i zbyt duże użycie plastiku doprowadziło do poważnych problemów dla naszej planety. Wystarczy spojrzeć na statystykę dotyczącą plastikowych torebek, których przeciętny czas użytkowania wynosi zaledwie 12 minut, podczas gdy ich rozkład trwa niezwykle długo, aż do 500 lat. Tylko niewielki odsetek plastikowych odpadów jest recyklingowany, a większość trafia na wysypiska śmieci lub do środowiska naturalnego. Co roku na całym świecie produkujemy aż 430 milionów ton plastiku, z przewidywaniami, że ta liczba potroi się do 2060 roku[1].
Wpływ plastiku na środowisko i zdrowie
Mnóstwo morskich stworzeń, takich jak żółwie czy wieloryby, doznaje krzywdy w wyniku połknięcia odpadów plastikowych, co niestety często prowadzi do tragicznego skutku – śmierci. Wielka Pacyficzna Plama Śmieci (1,6 mln km²), która jest trzy razy większa od Francji, stanowi tragiczny przykład tego problemu. Mikroplastiki, które powstają w wyniku rozpadu plastiku, są coraz częściej obecne w naszej wodzie pitnej, żywności i powietrzu. Badania sugerują, że ludzie rocznie spożywają około 100 000 kawałków plastiku, co odpowiada jednej karcie kredytowej na tydzień[2].
Wiele plastikowych produktów zawiera substancje chemiczne, takie jak ftalany i bisfenol A (BPA), które mogą negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Wpływ tych substancji chemicznych na zdrowie człowieka jest obecnie przedmiotem intensywnych badań naukowych[3]. Ftalany są stosowane w produkcji plastiku w celu nadania mu elastyczności i odporności na pękanie. Znajdują się one w produktach takich jak plastikowe zabawki, opakowania spożywcze, w tym plastikowe butelki, a także w wykładzinach podłogowych i wielu innych przedmiotach codziennego użytku. Naukowcy sugerują, że ftalany mogą zakłócać działanie hormonalne organizmu, co może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych. Istnieją też dowody na to, że ftalany mogą wpływać na układ rozrodczy, powodując zaburzenia płodności i zwiększać ryzyko chorób, takich jak rak piersi czy cukrzyca.
Praktyczne sposoby na ograniczenie plastiku
Choć wyzwanie do niestosowania plastiku lub jego ograniczenia trwa tylko jeden miesiąc, ma na celu wytworzenie nawyku ograniczania używania plastiku na co dzień. Oto kilka pomysłów na „Lipiec bez plastiku”:
- Unikaj jednorazowych plastikowych opakowań: Zamiast korzystać z plastikowych torebek, butelek i jednorazowych sztućców, warto zawsze mieć przy sobie alternatywy wielokrotnego użytku. Wybieraj torby na zakupy wykonane z trwałych materiałów, takich jak len czy bawełna, które można wielokrotnie używać. Postaw na butelki ze stali nierdzewnej lub szkła, które łatwo można napełniać świeżą wodą, unikając plastikowych butelek jednorazowego użytku. Do posiłków na wynos lub pikników zabieraj ze sobą własne sztućce wykonane z bambusa lub stali nierdzewnej, które można łatwo umyć i wielokrotnie wykorzystać.
- Wybieraj produkty bez opakowań: Podczas zakupów zwracaj uwagę na produkty sprzedawane w luźnej formie lub pakowane w papier, szkło lub biodegradowalne materiały. Owoce i warzywa można kupować na wagę, bez dodatkowych plastikowych opakowań. W przypadku żywności suchej, warto wybierać produkty pakowane w papierowe torebki lub szklane słoiki. Zamiast napojów w plastikowych butelkach, wybieraj te zapakowane w szklane butelki lub kartonowe opakowania.
- Przejdź na ekologiczne produkty higieniczne: Plastikowe szczoteczki do zębów, waciki higieniczne i inne produkty generują duże ilości plastikowych odpadów. Jednak istnieje wiele ekologicznych alternatyw. Wypróbuj szczoteczkę do zębów z bambusa, która jest biodegradowalna i ma wymienne włosie. Postaw na wielokrotnego użytku wkładki higieniczne, które można prać i wykorzystywać wiele razy, zamiast jednorazowych. Jeśli chodzi o golenie, wybierz tradycyjne maszynki do golenia z wymiennymi ostrzami, zamiast używać jednorazowych.
- Ograniczaj plastikowe opakowania na jedzenie: Podczas przygotowywania posiłków, unikaj plastikowych folii, torebek i pojemników na jedzenie. Zamiast tego, wybieraj ekologiczne alternatywy. Przechowuj żywność w szklanych pojemnikach, które są trwałe, łatwe do czyszczenia i nadają się do wielokrotnego użytku. Inną opcją jest wykorzystanie woskowanej tkaniny tzw. woskowijki do owijania żywności. Ta elastyczna tkanina, pokryta warstwą wosku, pozwala formować i owijać jedzenie, tworząc naturalne opakowanie.
- Recykling i upcykling: Jeśli natrafisz na plastikowe odpady, których nie da się uniknąć, pamiętaj o odpowiednim recyklingu. Upewnij się, że segregujesz śmieci i oddajesz je do lokalnych punktów recyklingu, aby przyczynić się do przetwarzania i ponownego wykorzystania plastikowych materiałów. Dodatkowo, zamiast po prostu wyrzucać plastikowe przedmioty, spróbuj je upcyklować. Na przykład, plastikowe butelki można przekształcić w doniczki na rośliny, a plastikowe opakowania mogą służyć jako pojemniki do przechowywania różnych drobiazgów.
Poprzez zastosowanie tych praktycznych sposobów, można skutecznie ograniczyć plastik w codziennym życiu. Pamiętaj, że nawet najmniejsze działania mają znaczenie, a Twoje zaangażowanie może stanowić inspirację dla innych do podejmowania podobnych kroków.
Dołącz do lipcowego wyzwania Plastic Free i wspólnie dążmy do zrównoważonej, wolnej od plastiku przyszłości!
[1] https://www.unep.org/news-and-stories/story/global-movement-against-plastic-pollution-millions-seek-solutions-world
[2] https://wwf.panda.org/wwf_news/?348375/Plastic-ingestion-by-humans-could-equate-to-eating-a-credit-card-a-week
[3] https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/j.efsa.2023.6857
